Historia Proroków pokazuje, że w zagadnieniu dotyczącym monoteizmu w tworzeniu, nie było rozbieżności wśród narodów. Jeśli pojawiały się wątpliwości, to na temat kierowania wszechświatem. Bałwochwalcy czasów Proroka Abrahama, wierzyli w istnienie Jedynego Stwórcy, ale błędnie zakładali, że gwiazdy, księżyc i słońce sterują wszechświatem. Spór Proroka Abrahama dotyczył właśnie tego tematu.
Za czasów Proroka Jusufa, który żył po Proroku Abrahamie, bałwochwalstwo było związane dokładnie tak samo, z kwestią kierowania. Koran mówi na ten temat:
ءَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ
„Czy podzieleni panowie są lepsi, czy Bóg – Jeden, Wszechpotężny?”
Z koranicznych ajatów wynika też, że bałwochwalcy czasów łaskawego Proroka Muhammada uważali, iż ich los leży w rękach idoli. Koran mówi o tym:
وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ ءَالِهَةً لّـِيَكُونُوا لَهُمْ عِزّاً
„Oni wzięli sobie bogów poza Bogiem, aby byli dla nich potęgą”.
W innym ajacie:
وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ ءَالِهَةً لَّعَلَّهُمْ يُنصَرُونَ .لاَ يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُندٌ مُّحْضَرُونَ
„Jednak oni wzięli sobie bogów poza Bogiem. Być może, oni będą wspomożeni?! Lecz oni nie mogą udzielić im pomocy, chociażby byli zastępem dla nich przygotowanym”.
W wielu ajatach, Święty Koran karci bałwochwalców, za ich oddawanie czci bożkom, które nie są w stanie pomóc czy zaszkodzić sobie, ani temu, kto oddaje im cześć. Ta grupa ajatów mówi o tym, że bałwochwalcy za czasów Proroka Muhammada, wierzyli w moc czynienia dobra i zła przez idoli , co też pobudzało ich jeszcze bardziej. Te i wiele innych ajatów, świadczących o ich przekonaniach, mówią o tym, że z jednej strony pamiętali o Jedynym Stwórcy, (ale nie znając Go i nie oddając Mu czci), a w niektórych swoich sprawach, związanych z kierownictwem Wszechmocnego, byli bałwochwalcami i uważali bożków za mających wpływ na ich sprawy. Święty Koran, w celu powstrzymania ich przed tym, udaremnia ich stymulację i mówi, że idole nie mają takiego znaczenia i roli.
W niektórych ajatch, bałwochwalcy karceni są za to, że przypisali Wszechmocnemu idoli, których kochali jak Boga. Koran mówi o tym:
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللّهِ أَنْدَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّه
„A wśród ludzi są tacy, którzy sobie biorą, poza Bogiem, Jemu równych, miłując ich, jak się miłuje Boga”.
Nagana za upodobnienie Wszechmogącego do idoli, zawarta jest też w innych ajatach , z których wynika, że bałwochwalcy uważali, że bożki posiadają przywileje Wszechmocnego, za które tak ich kochali. Innymi słowy, bałwochwalcy oddawali im cześć, ponieważ uważali, że Allah posiada Sobie podobnych.
Święty Koran cytuje słowa bałwochwalców, którzy w Sądny Dzień robiąc wyrzuty swoim idolom, powiedzą:
تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ . إِذْ نُسَوّـِيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ
„Na Boga! My byliśmy z pewnością w jawnym błędzie, kiedy stawialiśmy was na równi z Panem światów!”
Sfera panowania Wszechmogącego jest rozległa, dlatego współcześni Proroka Muhammada w ważnych sprawach, takich jak utrzymanie, wskrzeszenie, uśmiercenie i w ogóle w kwestiach panowania nad wszechświatem, byli monoteistami. Święty Koran mówi:
قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِنَ السَّمَآءِ وَالأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالاَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيّـِتِ وَيُخْرِجُ الْمَيّـِتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبّـِرُ الاَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلا تَتَّقُونَ
„Powiedz:, „Kto daje wam zaopatrzenie z nieba i z ziemi? Kto włada słuchem i spojrzeniem? Kto wyprowadza żywe z martwego? I kto wyprowadza martwe z żywego? I kto zarządza wszelka sprawa?” Oni powiedzą: „Bóg. Powiedz im wiec: „Czyż nie będziecie bogobojni?!”
W innym ajacie:
قُل لِمَنِ الاَرْضُ وَمن فِيهَآ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ . سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ . قُلْ مَن رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ . سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ
„Powiedz:, „Do kogo należy ziemia i ci, którzy się na niej znajdują, jeśli wiecie?” Oni powiedzą: „Do Boga!” Powiedz: „Czy wy się nie opamiętacie?” Powiedz:, „Kto jest Panem siedmiu niebios i Panem wyniosłego tronu?” Oni powiedzą: „Bóg. Powiedz: „Czyż nie staniecie się bogobojni?”
Ci sami ludzie jednak, zgodnie z wyżej wymienionymi ajatmi sury „Jasin” i „Mariam”, w sytuacjach jak np. zwycięstwo na wojnie, obrona przed niebezpieczeństwem i zagrożeniem w podróży itp., uważali swoich idoli za mających wpływ na los świata i za swoich obrońców. Wierzyli również, że bóstwa mogą chronić bez zgodny Allaha.
Tak więc nie ma nic dziwnego w tym, że niektórzy ludzie, w pewnych sprawach uważali Wszechmogącego za swojego Pana, a w innych boskie cechy przypisywali idolom. Dotyczyło to takich kwestii jak prawo wstawiennictwa, przynoszenie korzyści lub szkodzenie, obdarowywanie wielkością i prawa do wybaczania.
Czasem, by wytłumaczyć jakoś swoje pogaństwo mówili: „Oddajemy im cześć, tylko po to, by jak najbardziej zbliżyli nas do Allaha”, ale na końcu poniższego ajatu mówi się, że twierdzenie to jest kłamstwem:
إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ
„Bóg nie prowadzi droga prostą tego, kto jest kłamcą i niewdzięcznikiem!”
Monoteizm w panowaniu, w kwestii nieprawidłowości wszelkiej kontroli myśli, niezależnej od Bożej woli, nie odnosi się do Wszechmogącego, a tyczy się człowieka i wszechświata. Monoteistyczna logika Świętego Koranu, anulując pomysły o jakimkolwiek niezależnym kierownictwie, uważa za nieprawidłowe oddawanie czci, komu/czemukolwiek, oprócz Allaha.
Dowody monoteizmu w panowaniu są jasne, tak jak i odnośnie wszechświata i człowieka. „Kierowanie systemem tworzenia nierozdzielne jest z jego „stworzeniem” i jeśli Stwórca wszechświata i człowieka jest Jedyny, to ich Pan również powinien być Jedyny. Właśnie z powodu tego jawnego związku pomiędzy stworzeniem a kierowaniem wszechświatem, Wszechmogący Allah, w Świętym Koranie, tam gdzie mowa jest o stworzeniu niebios, przedstawia Siebie, jako Zarządzającego wszechświatem:
اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لأَجَلٍ مُسَمّىً يُدَبّـِرُ الأَمْرَ يُفَصّـِلُ الاَيَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَآءِ رَبّـِكُمْ تُوقِنُونَ
„Bóg jest Tym, który wzniósł niebiosa bez dających się ujrzeć filarów; następnie umocnił się na tronie. On podporządkował słonce i księżyc tak, iż wszystko płynie do oznaczonego kresu. On zarządza każdą sprawą, On przedstawia jasno znaki. Być może, wy będziecie pewni, że spotkacie się z waszym Panem!”
W innych ajatach Święty Koran uważa spójność porządku we wszechświecie za jeden z dowodów jedności Władcy:
لَوْ كَانَ فِيهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتَا فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ
„A gdyby na niebie i ziemi byli bogowie, poza Bogiem, to one uległyby zniszczeniu. Chwała Bogu, Panu Tronu! On jest ponad to, co Jemu przypisują!”
Monoteizm w panowaniu nie ma sprzeczności z tym, że inni „z Bożej woli” mogą zarządzać – ci, którzy naprawdę wypełniają polecenia Allaha – i jest to przejawem panowania Wszechmogącego. Dlatego Koran po potwierdzeniu monoteizmu w panowaniu, ukazuje na innych zarządzających:
فَالْمُدَبّـِرَاتِ أَمْراً
„I na zarządzających sprawami!”
Z książki ,,Zasady islamskiej wiary”, Dża’far Subhani, tłumaczenie Omm Hussain
